تابلو برق چیست؟

حتما تا کنون تابلو برق زیاد به چشمتان خورده است اما شاید نام آن را نمی دانید یا اطلاعات خاصی درباره اش ندارید. تابلو برق در واقع یک نظم دهنده است که سبب ایجاد ارتباط صحیح بین اجزای یک سیستم برقی می شود. تابلو برق دستگاهی است که برق را از یک یا چند منبع تغذیه به چندین مدار بار کوچکتر توزیع می کند. این مجموعه ای از یک یا چند پانل است که هر کدام شامل دستگاه های سوئیچینگ برای حفاظت و کنترل مدارهای تغذیه شده می باشد. تابلو برق صنعتی نقش اساسی و مهمی را در صنایع تولیدی و کارخانجات ایفا می‌ کند و باعث ایجاد ایمنی در محیط کار نیز می‌شود. بیشترین مکان هایی که از تابلو برق استفاده می کنند شامل ایستگاه‌ های توزیع برق، ایستگاه‌ های برق، ایستگاه‌ های مبدل برق، ساختمان‌ های تجاری و سازمانی، کارخانجات صنعتی، پالایشگاه‌ ها و تعدادی از موارد دیگر است که از تابلو برق در آنها استفاده می شود. با توجه به اینکه استفاده ی گسترده ای از تابلو برق در صنعت می شود، آشنایی کافی با این تابلوها و تکنولوژی مربوط به آنها برای مدیران و مهندسین برق فعال در عرصه‌ ی صنعت ضروری و واجب است. تابلو برق برای توزیع ایمن برق در سراسر تاسیسات تجاری و صنعتی استفاده می شود.

تابلو برق بخشی از یک سیستم توزیع الکتریکی است که تغذیه برق را به مدارهای انشعاب تقسیم می کند در حالی که یک مدار شکن محافظ یا فیوز برای هر مدار در یک محفظه مشترک فراهم می کند. تابلوهای سوئیچ معمولا دارای حداکثر امتیاز ولتاژ 600 Vac/Vdc و حداکثر امتیاز باس 6000 آمپر هستند و برای مطابقت با استانداردهای جهانی طراحی شده اند. یکی از اجزا تابلو MCB است که یک کلید اتوماتیک است که با عبور جریان بیش از حد از مدار باز می شود. می توان آن را بدون تعویض دستی دوباره بست. در مورد فیوز، پس از کارکردن فیوز، بسته به نوع MCB، باید آن را تعویض یا سیم کشی کرد. یک MCB را نمی توان به عنوان یک تابلو در نظر گرفت زیرا تابلوها قرار است فقط شامل قطع کننده های مدار باشند و نه کنتاکتورهای موتور (اصطلاحات IEC) یا کنترل کننده های موتور (اصطلاحات ایالات متحده). تابلو برق برای کنترل موتور در نظر گرفته نشده است، بلکه فقط برای توزیع برق در نظر گرفته شده است.

تابلو برق صنعتی 

تابلو برق با توجه به محل نصب مدل های مختلفی دارد و در واقع محل قرار گیری تابلو برق صنعتی یکی از مهم‌ ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر کارایی تابلو برق است. این موضوع می‌ تواند حتی روی نحوه ساخت تابلو برق نیز تاثیر بگذارد. تابلو برق‌ ها از نظر محل نصب به دو دسته کلی تقسیم می‌ شوند. تابلو برق ورودی سرویس یا تابلوهای سوئیچ برق را در سیستم الکتریکی یا مستقیماً به بارهای بزرگ یا تابلوهای تامین کننده وصل می کنند که قدرت را به مدارهای انشعاب کوچکتر برای تغذیه بارهای کوچکتر تقسیم می کند. تابلو برق اصلی یعنی تابلویی که مستقیماً از منبع اصلی برق تامین می شود و برای توزیع انرژی الکتریکی در شرایط عادی عملیاتی و قابل سکونت در نظر گرفته شده است. تابلو برق صنعتی معمولاً از جنس هایی مانند پلاستیک های سفت و سخت یا فلزاتی مانند فولاد، استیل ضدزنگ یا آلومینیوم ساخته می شوند. در تاسیسات کوچکتر، تابلو برق ممکن است مستقیماً از تاسیسات برق تغذیه شود، که در این صورت به آن تابلوی ورودی سرویس می گویند. شرکت‌های برق محلی معمولاً نیازمندی‌ های خاصی برای تابلوهای ورودی سرویس دارند. در تاسیسات تجاری یا صنعتی بزرگ، تابلو برق را از یک قطع کننده مدار بالادست نصب شده در مجموعه تابلو برق، دریافت می کنند.عملکرد سوییچ برد و تابلو برق مشابه هم است. سوییچ برد معمولاً به حداکثر 1200 A جریان ورودی (اصلی) محدود می‌ شوند، یا در داخل دیوار نصب می‌ شوند. سوئیچ‌بوردها واحدهای مستقلی هستند که می‌توانند از جلو متصل شوند و مانند تابلو برق فقط به دسترسی از جلو نیاز دارند. با این حال، تابلو برق می تواند در صورت تمایل، امکان دسترسی به جلو و عقب را نیز فراهم کنند. تابلوهای برق می‌توانند تا 6000 آمپر دارای دستگاه‌ های گذرگاهی و اضافه جریان باشند. 

تابلو برق سه فاز 

همانطور که می دانید عموما در همه جای دنیا جریان برق به صورت برق سه فاز از نیروگاه ها به مصرف کنندگان انتقال پیدا می کند. برای کنترل جریان برق به مصرف کنندگان و یا به اصطلاح کنترل جریان نامی به تابلو برق سه فاز نیاز است. تابلو برق سه فاز در واقع یک محفظه متشکل از تجهیزات الکتریکی مثل کمپرسور، شیرهای برقی و غیره برای ایجاد عملکرد است. برای ساخت تابلو برق سه فاز باید در چند زمینه مهارت های مختلف را کسب کرد. عموما تابلو برق سه فاز از لحاظ محیط نصب و میزان کنترل قدرت الکتریکی، شرایط آب و هوایی و تعداد خروجی ها طراحی و ساخته می شود.
تابلو برق سه فاز در دو مدل سیواکن و ریتال طراحی شده است. تابلو برق سیواکن برای مکان های پرمصرفی که ولتاژ بسیار بالایی را ساپورت میکنند مناسب است.  
تابلو سیواکن به نسبت تابلو ریتال فضای کمتری اشغال می کند و به صورت ایستاده هم طراحی می شود.
در تابلو برق که در آن منبع تغذیه ورودی به مدارهای جداگانه تقسیم می شود، هر یک توسط فیوزها یا تابلو برق کنترل و محافظت می شوند. یک تابلوی توزیع به تعدادی واحد عملکردی تقسیم می شود که هر یک شامل تمام عناصر الکتریکی و مکانیکی است که به انجام یک عملکرد معین کمک می کنند. این نشان دهنده یک حلقه کلیدی در زنجیره قابلیت اطمینان است.
در نتیجه، نوع تابلو توزیع باید کاملاً با کاربرد آن سازگار باشد. طراحی و ساخت آن باید با استانداردهای قابل اجرا و شیوه های کاری مطابقت داشته باشد به این نکته توجه کنید که محفظه تابلو توزیع حفاظت دوگانه ای را می تواند فراهم کند.

تابلو برق ساختمانی 

تابلو برق ساختمانی یکی از رایج ترین مدل های تابلو برق است که در اکثر آپارتمان ها و مناطق تجاری و مسکونی شاهد آن هستیم. تابلو برق بخشی از یک سیستم توزیع برق است که تغذیه برق را به مدارهای انشعاب تقسیم می کند و در عین حال یک مدارشکن یا فیوز محافظ برای هر مدار در یک محفظه مشترک فراهم می کند. این تابلو برق ساختمانی از اجزای مختلف ساخته شده و در مجموع وسیله ای مهم و ضروری در یک مجتمع مسکونی یا تجاری به حساب می آید. وظیفه‌ ی تابلو برق ساختمانی، حفاظت از مدارها و مدیریت توزیع برق در ساختمان است. یک تابلو برق از مجموعه تجهیزات کنترلی و حفاظتی مانند کلیدهای مغناطیسی، کلیدهای اتوماتیک، محافظ جان، رله‌ های کنترلی و نمایشگرها تشکیل شده است این تجهیزات از مدارهای برق در مقابل اضافه بار، اتصال کوتاه، برق‌ گرفتگی و آتش‌ سوزی جلوگیری می‌ کنند.
تابلو برق کمک می‌کند تا راه‌ اندازی و کنترل تجهیزات برقی به‌ آسانی انجام دهید.
تابلو برق ساختمانی که به تابلوهای توزیع نیز معروف هستند، برای قرار دادن کلیدهای مدار الکتریکی و در عین حال کنترل مدارهای نور، گرما و برق مورد استفاده قرار می گیرند. تابلوهای برق ساختمانی از یکدیگر متفاوت هستند و مدل های مختلفی دارند. تابلوهای برق که در ساختمان‌ ها استفاده می‌شوند، شامل ،تابلو برق اصلی یا تابلو کنتور اصلی، تابلو برق مشاعات یا تابلو برق عمومی، تابلو توزیع برق واحدها، تابلو برق آسانسور، تابلو جریان ضعیف، تابلو توزیع برق دیزل ژنراتور و تابلو توزیع برق یو پی اس است. معمولا پانل سرویس یا تابلو برق ساختمانی یک جعبه فولادی با درب لولایی یا پانل بالابر در جلو است. با باز بودن در، می توانید به تمام کلیدهای مدار در پنل دسترسی داشته باشید.

تابلو برق خانگی 

تابلو برق خانگی جز ضروریات اصلی هر ساختمانی است که شامل یک سری مدارات الکتریکی، کلید مغناطیسی، رله و نمایشگرهای مورد نیاز است. تابلو برق از تعداد زیادی مدارات برقی تشکیل شده است که برق را تغییر مسیر می دهند. ساختمان‌ های کوچک‌ تر ممکن است یک تابلو برق الکتریکی واحد داشته باشند، در حالی که ساختمان‌های بزرگ‌تر معمولاً دارای صفحات متعددی هستند که تجهیزات کنترل برق روی آن‌ها نصب شده‌اند. تابلوهای برق همچنین کلیدهایی را در خود جای می دهند که جریان مدار را قطع یا کنترل می کنند.
از تابلو برق خانگی برای محافظت مشترکان برق در مقابل خطرات ناشی برق گرفتگی استفاده می شود. علاوه بر این انواع تجهیزات الکترونیکی هم در مقابل خطرات ناشی از جریان برق با استفاده از تابلو برق پیشگیری نمود. با کارگزاری تابلو برق خانگی روند تعمیر و دوره های سرویس وسایل الکترونیکی آسان تر انجام می شود و با کمک تابلوهای برق تجهیزات الکترونیکی در حالت پشت سر هم و با قیمت تابلو برق پایین تر قرار داده می شوند. با استفاده از تابلوهای برق می توان به صورت بهتر و راحت تر از تجهیزات الکترونیکی محافظت کرد.

تابلو برق ساده

به نوعی از تابلو برقی که ساده ترین مدارات الکتریکی را با ابتدایی ترین تجهیزات الکتریکی در یک جعبه کوچک جا داده تابلو برق ساده می گویند. تابلو برق ساده ولتاژی برابر با 220 ولت رابصورت تک فاز خطی ساپورت می کنند. به این تابلوها تابلو تک فاز مینیاتوری هم می گویند. این تابلوها اکثرا دارای یک فاز اصلی ورودی بوده که این خط فاز به چندین خط خروجی که بر سر راه آنها کلیدهای مینیاتوری قرار دارد منتهی می شوند البته امروزه یک کلید محافظ جان هم بر سر تابلو برق ساده قرار می دهند که خطر برق گرفتگی را به حداقل برسد و حداکثر حفاظت در مدار را ایجاد می . اساس کار تابلو برق ساده تکفاز معمولا فیوز تکفاز کلیدهای مینیاتوری کلید محافظ جان و ترمینالها ورودی و خروجی و نهایتا داکت و سیم و… از این قبیل تجهیزات ساده و ابتدایی می باشد.
برد توزیع یا تابلو برق ساده (همچنین به عنوان تابلو، پانل شکن، تابلو برق، برد DB یا جعبه DB شناخته می شود) جزء یک سیستم تامین برق است که تغذیه برق را به مدارهای فرعی تقسیم می کند در حالی که یک فیوز محافظ یا قطع کننده مدار برای هر مدار در یک محوطه مشترک به طور معمول، یک سوئیچ اصلی و در بردهای اخیر، یک یا چند دستگاه جریان باقیمانده (RCD) یا قطع کننده جریان باقیمانده با حفاظت اضافه جریان (RCBO) نیز تعبیه شده است.در بیشتر مناطق جهان یک تابلو برق طراحی شده برای تاسیسات خانگی به عنوان یک واحد مصرف کننده شناخته می شود.

تابلو برق پلاستیکی

تابلو های برق خانگی که امروزه بیشتر استفاده می شوند از جنس پلاستیکی هستند و به تابلو برق پلاستیکی مشهورند. تابلو برق پلاستیکی معمولا بصورت یک جعبه یا محفظه است که داخل آن کلیه ی  تجهیزات الکتریکی مانند مدارات، فیوزها، کلیدها، کنتاکتورها، قطعات کنترلی، حفاظتی، سیم و کابل ها و هرآنچه مربوط به کنترل برق یک واحد است قرار گرفته است. وظیفه اصلی و مهم تابلو برق صنعتی افزایش ایمنی، جلوگیری از برق گرفتگی و حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر انواع صدمات محیطی می باشد. در داخل تابلو برق پلاستیکی از مدلی ریل مخصوص جهت نظم و قرارگیری لوازم الکترونیکی استفاده شده که نمایی ساده تر و تمیزتر به آن می بخشد. تابلو برق پلاستیکی دارای ابعاد متنوع و سایزهای مختلف است که به شکل های مکعب و مکعب مستطیل تولید می شود به عنوان مثال از تابلو برق کوچک در محیط صنعتی که وسعت زیادی ندارند استفاده می شود. این تابلوها در دو نوع تابلو برق ایستاده و تابلو برق دیواری به بازار عرضه می شوند. تابلو برق ساختمان که به شکل داخلی عرضه شده اند، اغلب در محیط های داخلی و تابلو برق های خارجی اغلب در محیط های خارجی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند زیرا دارای درجه حفاظت های بالاتری هستند. تابلو برق پلاستیکی ضد آب در دسته تابلو برق های خارجی جقرار دارند. 
تابلو برق از جهت ولتاژ هم به مدل های مختلفی تقسیم بندی می شود. دو نوع MV و LV تقسیم بندی ولتاژی تابلوهای برق هستند. تابلو‌ برق مدل MV دارای سطح ولتاژی 1000 تا 36000 ولت می باشد در صورتی که تابلوهای برق از نوع ها LV، سطح ولتاژی زیر 1000 ولت را پشتیبانی می کنند.